OPENINGS TOESPAAK door Hans Sondaal Voormalig Nederlands.Ambassadeur

ik voel mij verwant met Kees Habraken  en denk te begrijpen, waar hij, om het populair te zeggen, ‘vandaan’ komt.

Ik heb namelijk in dienst van het ministerie van Buitenlandse Zaken over de hele wereld gereisd en herken mij in het gezegde van de Duitse dichter Mathias Claudius, dat veel wordt geciteerd bij de presentatie van de werken van Kees Habraken: ’Wie verre reizen maakt kan veel verhalen.’ 

Ik deel zijn fascinatie voor de ontmoeting met mensen en voor de beleving van de cultuur van die mensen. Ik kan daarover ook veel verhalen vertellen. En als ik dat doe, komen met de verhalen ook de emoties, beleef ik de ontmoeting opnieuw. Maar ik gebruik woorden, ik communiceer verbaal, Kees Habraken gebruikt olieverf, communiceert non-verbaal.

Ik vind de schilderijen die getuigen van zijn talloze ontmoetingen, sterk en intens. Zij zijn bezield en drukken zichtbaar én voelbaar de gevoelens uit die een ontmoeting heeft opgeroepen. Ik ben bijvoorbeeld bijzonder getroffen door de vier schilderijen van een jonge vrouw uit Burkina Faso: van één persoon heeft Kees Habraken vier totaal verschillende gemoedstoestanden in beeld gebracht.

Bij het zien van de schilderijen besef ik hoe beperkt woorden zijn in het uitdrukken van ervaringen en gevoelens. Elk woord is een keuze die andere woorden uitsluit. 

Maar het gebruik van een kleur sluit het gebruik van andere kleuren niet uit. En daarmee wordt het beeld rijker, veelzeggender en gelaagder.

En, paradoxaal als dat mag klinken in het licht van mijn eerdere woorden, realiseer ik mij bij het zien van de schilderijen ook dat kleur er eigenlijk niet toe doet. Ik heb het dan niet over de kleuren van het palet, maar over die van de afgebeelde personen. Het maakt niet uit  welke kleur zij hebben. Overal ter wereld vertellen de gezichten van mensen, de houding van hun lichaam een verhaal en zijn zij de uitdrukking van universele emoties als vreugde, angst, blijheid en verslagenheid. En zo verbinden de schilderijen ons met anderen elders in de wereld.  

Ik vind dat een inspirerende ervaring in een tijd waarin de roep om een etnisch-cultureel homogene samenleving aan terrein wint en uitsluiting van anderen gemeengoed dreigt te worden. In die zin is Kees Habraken een kunstenaar die ons uitdaagt om met een ruimere, inclusievere blik naar onze omgeving te kijken.

In zijn werken verraadt hij ook de kenmerken van zijn oude vak, de psychotherapie. 

Hij overtuigt ons om niet alleen met een opener blik, maar ook anders naar de wereld om ons heen te kijken en zo inzicht te krijgen in onze eigen opvattingen over die wereld. Vrij naar Rosa Luxemburg zou ik willen zeggen dat wie zijn eigen opvattingen niet toetst, niet weet hoe vast hij zit. 

In de psychotherapie moet de patiënt meestal ook hard meewerken aan zijn herstel. Dat moet degene die naar schilderijen kijkt, ook, die van Kees Habraken niet uitgezonderd, maar hij reikt ons daarbij wel de hand met een welsprekende weergave van de lichaamstaal.  

ik ben geraakt door de schilderijen die deze tentoonstelling laat zien. Ik hoop dan ook dat Kees Habraken ons nog lang met zijn werk blijft verrassen.

Meest recente reacties

08.11 | 11:31

Dank je wel voor dit compliment

19.08 | 20:43

Indrukwekkende schilderijen! Imposant….sfeervol, gevoelig! Ertg mooi!!

29.04 | 07:46

Mooi werk alleen al qua uitstraling

07.04 | 19:06

Dank jullie wel

Deel deze pagina